Vektörler
Fizik; madde, enerji ve bunların arasındaki ilişkileri inceler. Bu incelemeler ve sonuç çıkarmalar, gözlem ve deneylere dayanır. Gözlem ve deneylerin temel aracı ölçme dir.
**çme; ölçülenin şiddet ( Ne kadar ? ) ve birimini ( Neye ait? ) belirlemektedir.
**çmenin hatasız yapılması ölçme aletinin özelliklerine bağlıdır. **çme aletinin sıfır hataya yaklaşması, duyarlılığın iyi ( ölçek aralıklarının küçük ) olması ile mümkündür.
Fiziksel bir olayda ölçülebilen her şeye fiziksel büyüklük denir.
Fiziksel büyüklükler SKALER ve VEKTÖREL olarak ikiye ayrılır.
Not: Arkadaşınıza bir olay anlatıyorsunuz, anlatma işiniz bitti ancak arkadaşınız size nereden nereye, nereden geçti, ne tarafa gitti diye sorular soruyorsa bu büyüklük vektöreldir.
Önümüzden hızla araba geçti. Dediğinizde ne tarafa doğru diye soru geliyorsa, sözünü ettiğiniz hız vektörel bir büyüklüktür. Yani bir de yönünü söylemeniz gerekir.
Bakkaldan bir kilo şeker istediğinizde, bakkal size nereden nereye, sağdan mı, soldan mı diye soru sormayacaktır. Burada kilogram yani kütle Skalerdir diyoruz. Çünkü yön gerektirmiyor.
Yukarıdaki örnekleri dikkatinizden kaçırmadan aşağıdaki açıklamaları okuyun.
Skaler Büyüklükler:
Büyüklük ve birimi ile tanımlanan fiziksel niceliklere skaler büyüklük denir.
Skaler Büyüklük Sembolü Büyüklüğü Birimi
Kütle m 10 Kilogram
Hacim V 100 Litre
Zaman t 60 Saniye
Sıcaklık T 35 Celcius
Skaler büyüklükler aritmetik işlem kurallarına uyar. ( Toplama, çıkarma, çarpma, bölme )
Dikkat ederseniz bu değerleri kullanırken yön belirtmeniz gerekmez.
Vektörel Büyüklükler:
Büyüklük, birim, doğrultu ve yönleri ile tanımlanan fiziksel niceliklere vektörel büyüklük denir.
Vektörel Büyüklük Sembolü Yönü Büyüklüğü Birimi
Hız Kuzey 20 metre/saniye
Kuvvet + x 10 Newton
Yer Değiştirme Düşey-yukarı 50 metre
Vektörel büyüklüklerle yapılacak işlemler aritmetik kurallara uymaz. Bunların işlemlerinde geometrik kurallar geçerlidir. ( Üçgen, dörtgen ya da çokgenlerde kenar uzunluğu hesaplama )
VEKTÖRLER
Vektörel Büyüklüklerin Gösterilmesi:
Vektörler, yönlü büyüklük olduğundan oklarla gösterilir.